İlk çeyrek rakamları güçlü geliyor

 ABD’deki aşılama hızına bağlı olarak ekonomideki toparlanmanın beklentilerin üzerine geçebileceğine dair yorumlar ön plana çıkmaya başladı. Bu süreçte St Louis Fed Başkanı James Bullard’dan da tahvil atımlarıyla ilgili dikkat çekici bir açıklama geldi. Bullard, ABD'de aşılamanın yüzde 75'e ulaşmasının tahvil alımlarına yönelik tartışmaya olanak sağlayabileceğine dikkat çekti. Bullard, ABD'de bu aşılama oranına ulaşılmasının salgının sonuna gelindiğini işaret edeceğini, bunun da Fed'in tahvil alım programını gözden geçirmesi için gerekli bir unsur olduğunu belirtti. Bununla birlikte hafta içinde ABD Çalışma Bakanlığı, mart ayma ilişkin Tüketici Fiyat Endeksi verisini açıkladı. Buna göre, ABD'de mart ayında tüketici fiyatları aylık bazda beklenti olan yüzde 0.5’in hafif üzerinde, yüzde 0.6 artarken, yıllık değişim yüzde 2.5’lik beklentiyi aşarak yüzde 2.6 oldu. Çekirdek tüketici fiyatları martta, aylık yüzde 0.3 ve yıllık yüzde 1.6 yükseldi. Geçtiğimiz haftaki üretici enflasyonunda beklentiyi iki kat aşan rakamın ardından, tüketici enflasyonunun beklentinin hafif üzerinde gelmesi piyasa tarafında çok etkili olmadı. Buna karşın gelecek aylar için enflasyon rakamları daha kritik hale geldi.

PİYASALAR DA BİR SÜRE BASKI GÖREBİLİRİZ

Sanayi üretimi Şubat’ta da güçlü kalmaya devam etti.

Şubat’ta takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi piyasa beklentilerine paralel yıllık yüzde 8.8 artış gösterdi. Arındırılmamış (ham) sanayi üretimi ise yıllık yüzde 5.7 artışa işaret etti. Takvim etkisi ve mevsimsellikten arındırılmış endekste Mayıs’ta başlayan aylık artış trendi Şubat’ta da devam etse de, artış hızı sadece yüzde 0.1 ile sınırlı kaldı.

Sanayi üretiminde salgın sonrası Nisan ayındaki dip seviyeden toparlanma kabaca yüzde 67’ye ulaştı. Toptan satışlar ve otomotiv satışlarında devam eden güçlü seyir nedeniyle, perakende ve toptan ticaret ciro endeksinde yıllık reel artış yüzde 15.3’lük güçlü bir tempoda devam ediyor. Bu rakamların da katkısı ile manşet büyümede momentum güçlü gözükse de, sektörler arasında büyümenin çok dengesiz olduğunu da belirtmek lazım. Bu da çok güçlü büyüme rakamlarının istihdama neden aynı ölçüde yansımadığını açıklayan faktörlerden biri olabilir. Perakende satışlar, turizmle bağlantılı sektörler ve inşaatta devam eden zayıflığa karşın, imalat sanayi aktivitesi çok güçlü seyretmeye devam ediyor. Buna bağlı olarak da, birinci çeyrekte güçlü bir büyüme sağlanması olası görünüyor. Diğer taraftan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kabine toplantısı sonrasında yaptığı açıklamada Ramazan'ın ilk iki haftası boyunca kısmi kapanma önlemlerinin uygulanacağını duyurdu. Kapanma önlemleri kapsamında sokağa çıkma kısıtlaması saatleri güncellenirken, eğitimden yeme içme sektörüne kadar birçok alanda da yeni önlemler açıklandı. İlk iki haftanın ardından ortaya çıkan tabloya göre kapanmanın boyutunun nereye ulaşacağı ve ne kadar süreceği ikinci çeyrek rakamları üzerinde belirleyici olacaktır. Piyasalardaki fiyatlamada buradaki beklentinin çok daha etkili olacağım düşünüyoruz. Ramazan ayının ikinci yarısı ve bayram dönemi için tam kapanma gündeme gelecek olur ise piyasalarda bir süre baskı görebiliriz.

AVRUPA EKONOMİSİ HALA DESTEKLENMEYE MUHTAÇ

Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde, Euro Bölgesi ekonomisinin hala parasal ve mali teşviklerle ayakta durduğunu belirterek, ekonomide tam toparlanma sağlanana kadar bu teşviklere son verilemeyeceğini söyledi. Halen "açık" bir şekilde salgının yol açtığı ekonomik ve sağlık kriziyle uğraşıldığını vurgulayan Lagarde, bu krizde bankaların sağlam kaldığını fakat gelecek dönemde daha fazla iflas görülebileceğine işaret etti. Bölgenin en büyük ekonomisi olan Almanya’nın bu yılın ilk çeyreğinde sert kısıtlama uygulamaları nedeniyle daralması bekleniyor. Almanya’nın önde gelen araştırma kurumlan, ülkenin 2021 yılı büyüme tahminini yüzde 4.7’den yüzde 3.7’ye düşürdü. Bu süreçte aşılamanın da istenilen hıza ulaşamaması, birlik içinde farklı uygulamaların gündeme gelmesi endişeleri daha da artırıyor.

TCMB YENİ BİR FAİZ ARTIŞI DÜŞÜNMÜYOR AMA...

TCMB politika faizini beklendiği gibi yüzde 19.0’da sabit bıraktı, ancak daha az şahin bir mesaj yayımladı. TCMB politika faizi olan haftalık repo faizini piyasadaki genel beklentiye paralel, yüzde 19.0 seviyesinde sabit bıraktı. Ancak, gerekmesi durumunda ek parasal sıkılaştırma yapılacağı ifadesinin metinden çıkarılmış olması nedeniyle, geçen aya göre daha az şahin bir duruş sergilemiş oldu. Metindeki değişikliklerden en dikkat çekici olanı, önceki metinde yer alan ek parasal sıkılaştırma vurgusunun metinden çıkarılmış olması oldu. Buna karşın TCMB, “enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 hedefine ulaşıncaya kadar politika faizinin, güçlü dezenflasyonist etkiyi muhafaza edecek şekilde, enflasyonun üzerinde bir düzeyde oluşturulmaya devam edileceği” vurgusunu korudu. Metinden çıkan ve korunan bu iki ifadeyi göz önünde bulundurduğumuzda TCMB’nin yeni bir faiz artışı düşünmediği ancak enflasyonun politika faizine yakınsaması ya da geçmesi durumunda da faiz artışı silahını kullanmak durumunda olacağını anlıyoruz. Bu durumda ilerleyen aylarda enflasyonun politika faizine yakınsaması durumunda makul reel faizin ne olduğu ve TCMB’nin bu makul seviyenin gerisinde kalıp kalmadığı tartışma konusu olabilir. Enflasyon politika faizine ne kadar yakınlaşırsa piyasa etkisi de o kadar sertleşebilir. Bu nedenle yakın dönemde açıklanacak enflasyon rakamları en önemli veriler arasına girmiş olacaktır. Enflasyonda son dönemde yaşanan artışa ilave olarak kurlar tarafında son dönemde yaşanan yükseliş ve üretici enflasyonundaki sert artış, kısa vadede para politikasında bir gevşemeye izin vermediğini düşünüyoruz.

ÖZETLE... 

Yılın ilk çeyreğinde tüm olumsuzluklara rağmen Avrupa dışında birçok bölgede toparlanma hız kazansa da, bu toparlanmanın seyrinde ikinci çeyrekte salgının gidişatına göre çok daha fazla ayrışma dikkat çekebilir. Bu süreçte Türkiye aşılama hızı artırılamaz ve uygulanan tedbirler istenilen vaka düşüşünü getiremezse yaz aylarında turizm dahil birçok alanda önemli kayıplar yaşanılmasına neden olabilir. Son dönemde çeşitli ülkelerden Türkiye’ye yönelik seyahatlere yönelik getirilen önlemler yaz ayları için çok daha kritik bir hal alabilir. Bu nedenle ülkemi için vaka sayıları ve salgının seyri en az enflasyon rakamları kadar önemli hale gelmiş durumda.

81 ilde dönüşüm

 “TÜRKİYE’NİN her yerinde kentsel dönüşüm” hedefiyle 2012’de başlatılan kentsel dönüşüm çalışmaları tüm hızıyla sürüyor. “81 ilimizde 922 ilçede, afetlere karşı risk taşıyan tüm binalarımızı dönüşüm kapsamına alıyoruz” diyen T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, 81 ilin yenileme çalışmaları kapsamında 1 milyon 500 bin konutun dönüşümünü tamamladıklarını söylüyor. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum ile Türkiye’nin kentsel dönüşümde kat ettiği yolu, İstanbul için yapılan planları, kentsel dönüşümün vatandaşa kazandıracağı avantajları konuştuk...

 Birleşmiş Milletler (BM), 'Dönüşüm Raporu'nda kentsel dönüşümü üç boyutta ele alıyor. Bu çalışmadan bahsedebilir misiniz?

Birleşmiş Milletler’in ‘Dönüşüm Raporu’nda üç farklı model söz konusu. Bunlardan ilki, terkedilmiş alanların yeniden kullanıma kazandırılmasına yönelik kentsel dönüşümdür. Almanya’daki Ruhr Sanayi alanı, İstanbul’daki Tarlabaşı gibi. İkincisi Fikirtepe ve Esenler örneklerinde olduğu gibi geniş alanların yeniden dönüştürülmesi. Buna örnek de Atina ve Barselona’daki dönüşümü verebiliriz. Son olarak ise sosyal ve ekonomik açıdan geri kalmış veya özelliğini yitirmiş alanların yeniden kazanılmasına yönelik koruyucu kentsel yenilemedir. Buna örnek ise Okmeydanı, Bağcılar, Gaziosmanpaşa verilebilir. Dünyada bu üç yaklaşım literatüre girmiş ve şehircilikte en temel kentsel dönüşüm başlıkları. Fakat biz ülke olarak kentsel dönüşümü dünyadaki dönüşüm yaklaşımından farklı olarak Türkiye’nin tarihi, kültürel, ekonomik, coğrafi ve demografik faktörlerini göz önünde bulundurarak altı başlık altında gerçekleştiriyoruz.

Kentsel dönüşümün vatandaşa avantajları neler olacak?

Kentsel dönüşüm bir mecburiyet olduğu kadar bir avantajdır da. Eviniz, çağdaş mimari anlayışa uygun şekilde yeniden inşa ediliyor. Depreme dayanıklı bir ev ve işyeri sahibi oluyorsunuz. Normalde bir inşaat yapılırken ödenmesi gereken vergi ve harçlardan muaf olmanız en büyük avantaj. Bu da maliyetlerde en az yüzde 20 düşüş demek. Geri ödemesiz kira ve taşınma yardımları da büyük avantaj.

 Ayrıca anlaşmalı bankalardan iki yıl geri ödemesiz, avantajlı kredi alma imkânıda çok önemli. Son olarak, yeni dairenizin değer artışını da göz önünde bulundurursanız ekonomik açıdan kentsel dönüşümün çok avantajlı olduğunu görebilirsiniz.

Fikirtepe'deki çalışmalar ne düzeyde?

Fikirtepeli kardeşlerimizle yıllardır çözümsüz durumda olan mahalleleri için buluştuk. Kararımızı vatandaşımızla beraber verdik. Terk edilmiş, inşaatı yapılmayan, temeli atılmış ama devam etmeyen projeleri yeniden başlattık. 60 bin vatandaşımızı doğrudan ilgilendiren Yeni Fikirtepe Projesi’nin yatırım değeri yaklaşık 5 milyar TL olacak. 1.5 milyon metrekare inşaat alanını kapsayan projeyi, inşallah hızlı şekilde başlayıp etaplar halinde vatandaşlarımıza teslim edeceğiz. Proje bilgilendirme ofisimiz 7/24 hizmet vermeye devam ediyor. Kira yardımlarımız da devam ediyor. Yeni Fikirtepe Projesi’yle 15 bin konutun inşa çalışmalarını yürütüyoruz. İmar planlarının askı süreci bitti. Ekiplerimiz zemin etüdü için çalışmalarını sürdürüyor. İnşallah, bu ayın sonuna kadar ihalesini yapıp etaplar halinde inşaatları başlatacağız.

TOKI'nin yüzde 20 indirim kampanyası

Her sene düzenlenerek geleneksel hale getirilen TOKİ erken ödeme ya da halk arasında bilinen diğer ismi ile peşin ödeme indirimi kampanyası hakkında T.C.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum beklenen açıklamayı yaptı. Sosyal medya hesabı üzerinden yapılan açıklamada, "Yüzde 20 indirim kampanyamızı bu yıl da tekrarlıyoruz” dedi. 21 Nisan tarihinde başlayan kampanya, 28 Mayıs tarihine kadar geçerli olacak. Kalan taksit sayısı 12'den fazla olan, borcunun tamamını kapatan ya da toplam borcunun en az yüzde 25'ini peşin ödeyenlere yüzde 20 indirim yapılacak.