BIST-100 Endeksi ne vaat ediyor?

 GEÇEN haftaki yazımızda BIST-100 endeksinin gerek kendi tarihsel ortalamalarına göre gerekse de emsal ülke borsalarma kıyasla son derece yüksek ıskontoyla işlem gördüğünü; mevcut risk/belirsizlik unsurlarının azalması ve/veya ortadan kalkması durumunda önemli bir tepki hareketi görülebileceğini ifade etmiştik. Makroekonomik göstergeler tarafında güçlenen kademeli toparlanma sinyallerinin de bu görüşümüzü destekleyen bir unsur olduğuna da atıfta bulunmuştuk. Bu hafta, olası olumlu senaryoda görülebilecek endeks seviyelerine dair farklı bakış açılarıyla bir fikir vermeye çalışacağız.

Eköriomi ve finansal piyasaların doğası gereği ekonomik büyüme, 6orsa performansı ve şirket kârlılıkları arasında güçlü bir ilişki bulunmakta. Endeks ve hisse fiyatlarını etkileyen çok sayıda etken olması nedeniyle bu göstergeler her ne kadar kendi başlarına yeterli değişkenler olmasa da bir referans niteliği taşıdığından görülebilecek olası endeks seviyelerine dair bir fikir verme anlamında faydalı olmakta. Bu noktadan hareketle, bu hafta 2019 ve 2020 yıllarına ilişkin BIST-100 endeks seviyelerinin erişebileceğe seviyelere dair bir fikir sahibi olabilmek adına basit istatistiksel modeller üzerinden yaptığımız tahminlerimiz paylaşacağız.

TARİHSEL BİR BAKIŞ

Tahmin ve sonuçlara geçmeden önce yaptığımız çalışmanın arka planında yer alan varsayım ve genel çerçeveyi kısaca özetlemeye çalışalım. Yatırım güdüsünün özünde getiri, yani kâr arayışı bulunduğundan; yatırımcıların istikrarlı ve güçlü kâr performansı sağlayan/sağlayacağına yönelik güçlü beklentiler bulunan şirket hisselerine yönelik ilgisi/talebi artmakta, artan talep de hisse fiyatlarını yani şirketin piyasa değerini artırıcı etkide bulunmakta. Endeks kapsamındaki şirketlerin piyasa değerleri de ilgili endeks seviyesinin temel belirleyicisi olmakta. Bu perspektiften, BIST-100 endeksi kapsamındaki şirketlerin toplam kârları ile toplam piyasa değerlerinin-bir göstergesi olan endeks seviyesi arasında güçlü bir ilişki bulunduğu yönünde bir iddia da bulunabiliriz.

Bu iddiayı test edebilmek adına, tarihsel olarak BIST-100 şirketlerinin ilgili dönemlerdeki toplam kârları ve BIST-100 endeks seviyelerine ilişkin verileri çeyreklik ve yıllık olarak derledik.

Yıllığa ek olarak çeyreklik verileri dikkate almamızın temel nedeni, görece kısıtlı sayıdaki yıllık veri setine kıyasla çeyrek verilerle daha geniş bir veri setiyle çalışmak olarak sunulabilir. Ayrıca, bilindiği gibi belirli periyotlarla bazı şirket hisseleri BIST-100 endeksi kapsamına alınırken, bazıları endeks kapsamından çıkarıldığı gibi bazı şirketlerin de kottan çıktığı görülebilmekte. Biz ulaşabildiğimiz veri seti içinde her çeyrek/yıllık dönemi kapsayan son tarih itibariyle geçerli olan BIST-100 kapsamındaki şirketler üzerinden hareket ettik. Dolayısıyla, BIST-100 toplam net kârı yaklaşık 100 şirket üzerinden elde edilebilmiş olsa da; daha eski tarihlere gidildikçe bu rakamın elde edildiği şirket sayısı 80 civarlarına kadar geriledi. Ancak, endeks içinde ağırlığı yüksek olan şirketlerin ölçekleri itibariyle kârlılıkta da büyük bir ağırlığa sahip olmasının bu durum kaynaklı sapmayı bir miktar azaltabileceğini düşünüyoruz. Son durum itibariyle BIST-30 endekindeki şirketlerin BIST-lOO’deki şirketlerinin toplam fiili dolaşımdaki piyasa değerinin yüzde 82’sini, toplam ana ortaklık net kârının da yüzde 78’ini oluşturduğunu not edelim. Ancak, yine aşağıda göstereceğimiz sonuçları yorumlarken bu tarz kısıtlar bulunduğunu bir kez daha hatırlatmakta; amacımızın nokta atış tahmin gibi bir beklenti oluşturmak değil sadece genel bir fikir verebilmek olduğunu bir kez daha ifade edelim.

Tarihsel olarak BIST-lOO’de işlem gören şirketlerin ilgili dönemlerdeki net kârı ile BIST-100 endeks seviyesi arasındaki ilişki aşağıdaki grafiklerde gösterilmiştir (yıl ve çeyrek bazında periyotlarda).

Bu ilişki ile 2019 ve 2020 yıllarına ilişkin rakamları, Bloomberg Terminalde yer alan konsensüs BIST-100 kâr değişim konsensüs beklentileri baz aldık (2019’da yıllık bazda yüzde 11 kâr daralması, 2020’de yüzde 11.5 kâr büyümesi).

Basit ekonometrik modeller üzerinden tarihsel ortalama ve korelasyonlardan hareket ederek yaptığımız hesaplamalar 2019 için 122 bin, 2020 için 136 bin endeks seviyelerini işaret etmekte. Bu rakamların, geçen haftaki yazımızda ifade ettiğimiz BIST-100 endeksinin piyasa çarpanları üzerinden yaklaşık yüzde 35-40 civarında bir ıskontoya sahip olduğu sonucuyla da uyumlu olduğunu söyleyebiliriz. Ancak, herhangi bir yanlış bir beklenti oluşturmamak adına; net kârın endeks seviye tahminine ilişkin önemli bir gösterge olmakla birlikte tek başma yeterli bir gösterge olarak görülemeyeceğini; tahmin için baz alınan konsensüs beklentilerin dönem dönem önemli değişiklikler gösterebildiğini dc hatırlatmakta fayda var. Ancak, önceki haftaki yazılarımızda da değindiğimiz gibi küresel bazda merkez bankalarından gelen genişleyici adımlar ile Türkiye ekonomisinin dengelenme sürecinden kademeli toparlanma sürecine geçmekte olması gibi gerekçelerle TL varlıkların önemli bir potansiyel taşıdığı yönündeki görüşümüzü koruduğumuzu belirtelim.

UZUN VADEDE POTANSİYEL YÜKSEK

Toparlamak gerekirse, gelişen piyasalara sermaye hareketlerini destekleyici yönde şekillenen küresel finansal koşulların yanı sıra, Türkiye ekonomisinde yaklaşık bir yıldır devam eden dengelenme eğiliminin yerini kademeli bir iyileşmeye bırakacağı yönündeki beklentimiz, Türk varlıkların değerlemeler açısından cazip seviyelerde olması, geçen yıl gözlenen yüksek oynaklığın ardından TL’nin görece istikrarlı bir görünüm sergilemesi, beklenen toparlanmamı! ülke risk primini azaltıcı yönde etki etme potansiyeli gibi unsurları dikkate alarak Borsa İstanbul’un orta-uzun vadede önemli bir getiri potansiyeli taşıdığını düşünmekte ve 2020 yılında endeksin 125,000 ve üzeri seviyelerine doğru hareketlenmesini olası görüyoruz. Bu doğrultuda endeksle korelasyonu yüksek olan ve uzun süredir iskontolu seviyelerde işlem görmekte olan şirket hisselerinde pozisyon alınmasının/artırılmasının düşünülebileceğini söyleyebiliriz.

önceki haftalarda olduğu gibi bu hafta da BIST-30’da yer alan şirketlerin net satışlar; Faiz, Amortisman, Vergi öncesi Kâr (FAVÖK) ve net kârlarına yönelik beklenti-gerçekleşme rakamlarını tablo hâlinde ve sonuçlar açıklandıkça güncelleyerek paylaşmayı sürdürüyoruz. Bu tabloda net satış, FAVÖK ve net kâr kalemlerine yer veriyoruz. Bu kalemler altındaki “3Ç19” sütunları bu yazı hazırlanana kadar sonuçlan açıklanmış olan şirketlerin gerçekleşen rakamlarım gösterirken; “Tahmin” sütunları konsensüs tahmin olarak adlandırdığımız kurumların/analistlerin tahmin ortalamasını; “2Ç19” sütunları bir önceki çeyrekteki gerçekleşmeleri; “3Ç18” sütunları geçen yılın aynı çeyreğindeki gerçekleşmeleri göstermekte. Tablonun en sağında, “Tahmin Sayı” sütununda ise konsensüs tahminlerin toplam kaç kurumun/analistin tahmin ortalaması olduğunu göstermektedir. Tabloda yer alan şirketleri “muhtemel” finansal sonuç açıklama tarihlerine göre sıraladık. Bu tablodaki konsensüs tahminlerin, piyasadaki genel beklentiler hakkında fikir veren birer gösterge olduğunu; beklentilerin güçlü/zayıf olmasının açıklanacak gerçekleşmelerin de benzer şekilde güçlü/zayıf olmasına yönelik bir garanti vermediğini belirtelim.