Finansal planlamacınız var mı?

BİREYSEL emeklilik sisteminde Avusturya modeli, çıkış hakkının sınırlanması gibi seçenekler konuşulurken, katılımcıların en büyük şikayetlerinin fonların getirisi konusunda olduğu atlanıyor. Fonların getirisini artırmak için ne yapılabilir? Sermaye piyasalarını bilen, tanıyan uzmanların katılımcının yanında olması, rahatlatıcı olmaz mı? Gelir ve giderlerinizi dengeleyerek finansal hedeflerinize ulaşmanıza yardımcı olacak bir finansal uzmana ne dersiniz?

FİNANSAL YOL ARKADAŞI

Diyelim ki, gelecekte ne yapmak istediğinizi biliyorsunuz, nasıl bir yaşam sürmek istediğinizi, varmak istediğiniz hedefi biliyorsunuz. Kariyeriniz, evliliğiniz, çocuklarınız, emekliliğiniz... Ancak bunun için bu yolu nasıl yürüyeceğinizi, ne kadar bir gelire ihtiyacınız olduğunu, gelirinizi nasıl değerlendirmeniz gerektiğini de bilmeniz gerekiyor değil mi? Bu çok uzun bir süreç ve bu süreç içerisinde finansal, vergisel, hukuki konularda yardıma ihtiyacınız olabilir. ABD, İngiltere, Almanya Fransa, Çin, Japonya başta olmak üzere 26 ülkede finansal planlama uzmanları yatırımcıların finans piyasalarıyla bağını kuruyor, müşterilerinin hedeflerine uygun yatırım veya borçlanma araçlarını tespit edip, risk ve getiri analizleri yapıyor. Müşterilerinin finansal yolculuğuna eşlik ediyor.

Bizim mevzuatımızda finansal planlama görevi, SPK tebliği ile yatırım kuruluşlarına yani, aracı kurumlar ve bankalara verilmiş. Aracı kurumlar ve bankalar nezdinde finansal planlama uzmanları çalışabilir, müşterilerine gelecek planlaması yapabilir. Peki, şimdiye kadar neden yapılmamış? Birincisi bu alanda yetişmiş uzman yok. Finansal Planlama Derneği uzman yetiştirilmesi için gereken eğitim alanlarını belirleyerek üniversitelerle çalışmaya başlamış. Yani uzmanlar, yetişme aşamasında henüz. İkinci olarak da bu kadar uzun vadeli yatırım üzerine hiç düşünmemişiz. Bireysel emeklilik sisteminin uygulanmaya başlamasıyla ilk defa tasarrufların vadeleri uzamaya başlamış. Bu uzun vadeli hedeflere nasıl ulaşılacağım konuşmaya, tartışmaya başlamışız. Zamanla, eksikler, gedikler tespit edilip, bunları giderecek adımlar da atılacak.

JAPON EV KADINLARI NASIL BİLİYOR?

Finansal planlamacıya neden ihtiyaç var? Herkes kendi finansal hedeflerini belirler, bu başkasını ilgilendirmez diyenler olabilir. Ancak globalleşme ile birbirine bağlanan piyasalar ve ürünler çeşitlendikçe, yatırımcıların bunlara uyum sağlaması güçleşiyor. Finansal okuryazarlık seviyesi her zaman piyasanın gerisinde kalıyor. Piyasalar detaya indikçe, işin matematiksel boyutu öne çıkıyor. Daha fazla uzmanlaşma gerekiyor. Ana işi finans piyasaları olmayan, ancak bu piyasalarda yatırım, birikim yapmak isteyen hangi yatırımcı veya BES katılımcısı bu derinliğe, bu detaya inebilir? Sunulan ürünleri, bunların özelliklerini, hangi piyasalarda işlem yapılması gerektiğini, hangi ülkede (Japon ev kadınlarını biliyorsunuz, onları bizim piyasalarımıza kim yönlendirmiş olabilir?) hangi ürünlerin avantaj sağladığım bilebilir?

HEDEFE BAĞLI KALINMASINI SAĞLIYOR

îşte, finansal planlamacılar, danışanın kişisel hedeflerini gerçekleştirmek için, hangi piyasalarda, hangi ürünlere yatırım yapılması gerektiğinden tutun da, ne zaman ev ve araba alınması gerektiğine, çocukların okul seçimine, vergi, sigorta, gayrimenkul ve emeklilik danışmanlığına kadar ihtiyaç duyulan her alanda danışana yardımcı oluyor. Seçenekleri ve bunların maliyetlerini, risklerini, danışanın gelecek hedefleri doğrultusunda değerlendiriyor, doğru seçimler yapması için yol gösteriyor. Hangi isteklerin gelecekte nelerden vazgeçmek anlamına geldiğini göstererek, danışanların hedefe bağlı kalmasını sağlıyor.

Finansal planlama uzmanı emeklilik için bugünden nasıl birikim yapacağınızın da yolunu çiziyor. Bugün yapacağınız birikimin miktarı ve fon seçimini hedeflerinize uygun olarak gerçekleştirmenizi sağlıyor. Böylece piyasalarda aşırı risk almak yerine, hedeflerinize uygun yatırım araçlarını içeren fonlara yatırım yaparak birikim sağlayabilir, hedeflerinize ulaşabilirsiniz.


Alparslan BUDAK / Finansal Planlama Derneği Başkan Yardımcısı
"Geleceğin işi, finansal planlama uzmanlığı”

Finansal planlama uzmanının en ayırt edici özelliği, müşterisine başlangıçta sorduğu sorudur. Finansal planlamacı, kendisine danışan kişiye öncelikle "ne kadar birikiminiz var?" diye sormaz, "siz nasıl bir hayat yaşamak istiyorsunuz?” diye sorar.

Müşterisinin geleceğe ilişkin planlarını, hayallerini anlamaya çalışır. Başlangıçta kişinin ne kadar birikimi olduğu, hatta herhangi bir birikimi olup olmadığı önemli değildir. Önemli olan kişiyi adım adım hayallerine ulaştırmaktır. Diyelim ki Ahmet Bey 35 yaşında, evli, 5 ve 7 yaşlarında iki çocuk sahibi, maaşlı çalışan biri. Babadan kalma bir evi ve krediyle aldığı bir arabası var. Çocuklarını ABD'de bir üniversitede okutmayı, onlara birer daire bırakmayı ve emekliliğinde bir sahil kasabasında yaşamayı hayal ediyor. Finansal planlama uzmanı öncelikle Ahmet Beyin ev ve araba sigortalarının kapsamını belirler. Teklifler alır, en uygununu Ahmet Beye sunar. Çocukların ABD'de üniversiteye gidebilmesi için bundan 11 ve 13 sene sonra kaç dolar gerekeceğini hesaplar. Bugünkü birikimlerin bir kısmını, üniversite çağı gelene kadar dolar bazlı varlıklarda, değerlendirmeyi önerir. Emeklilik planlaması için Ahmet Beyin ve eşinin gelir-gider durumuna ve risk profillerine bakarak, uygun BES planı ve fon dağılımını belirler. Her ay ödemeleri gereken tutarı ve devlet katkısıyla birlikte emeklilikte ulaşacakları tahmini birikimlerini hesaplar. Çocuklara birer daire alma hayalini ise bundan 17 sene sonra düşünebileceğini, o zaman geldiğinde mortgage kredisi alarak bunu da planlayabileceklerini anlatır. Kısacası Ahmet Bey, finansal planlama uzmanından, yaşamayı hayal ettiği hayata kendisini adım adım yaklaştıracak bir yol haritası almış olur.