Otomatik veri değişimine BES dahil mi?

SABAH gazetesinin ’35.Yaş Sektör Buluşmaları’ etkinliğine video konferansla katılan Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan bireysel emeklilik sektöründe somut adımlar atılacağını ve vatandaşların BES aracılığıyla tasarruf etmelerini cazip hale getirecek yenilikler üzerinde çalıştıklarını söyledi. Türkiye’nin Finansal Raporlama Standardı’na (CRS) uyum çalışmalarının sürdüğünü belirten Elvan, hedefin ülkemizin sigortacılık ve özel emeklilikte kurumsal yeterliliğini yükseltmek ve uluslararası piyasalara uyumunu artırmak olduğunu ifade etti.

Son günlerde Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın da bahsettiği Finansal Raporlama Standartları (CRS: Common Reporting Standart) sözünü sizce de fazlasıyla duymuyor muyuz? Nedir, bu Finansal Raporlama Standardı, ne işe yarar, yenir mi, içilir mi? Bireysel Emeklilik Sistemi’yle bir ilgisi var mı? Gelin, elimizden geldiğince anlamaya çalışalım.

OTOMATİK VERİ DEĞİŞİMİ

Yolsuzluk, kara para aklama, terörün finansmanı ve vergi kaçakçılığı konularıyla ortak mücadele etmek ve işbirliği yapmak isteyen ülkeler, OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı) ve AB (Avrupa Birliği) nezdinde uluslararası anlaşmalar imzaladılar. Otomatik bilgi değişimi, kişilerin, yerleşik (mukimi) olduğu ülke dışındaki diğer ülkelerde bulunan finansal hesap bilgilerinin, yerleşik (mukim) olunan ülkeye, her yıl diğer ülke vergi idarelerince, vergisel amaçlarla kullanılmak üzere mütekabiliyet esasında (karşılıklı) ve otomatik olarak elektronik ortamda gönderilmesidir.

FİNANSAL RAPORLAMA STANDARDI

Yukarıda bahsedilen anlaşmalara taraf olan ülkelerin toplayacağı bilgilerin ve paylaşım yöntemlerinin standartlaştırılması amacıyla oluşturulan, Finansal Raporlama Standardı (CRMS) bilgilerin bütün ülkeler tarafından kolayca işlenebilmesini sağlayacak. Ülkemizde faaliyet gösteren finansal kuruluşlar Finansal Raporlama Standardı’na dahil olan başka bir ülkede finansal faaliyetlerini tespit ettikleri müşterilerinin bilgilerini (adı, soyadı, adresi, yerleşik olduğu ülke ve vergi kimlik numarası, doğum yeri ve tarihi, hesap numarası, hesap bakiyesi yada değeri, hesaba yıl içerisinde ödenen faiz, temettü gibi gelirlerin ya da hesapta tutulan varlıklardan elde edilen gelirin toplam brüt rakamı) T.C. Gelir Idaresi’ne raporlayacaklar. Yani her ülke kendi ilgili finansal kuruluşlarından gelecek finansal verileri önce kendi Gelir Idaresi’nde toplayacak. Sonra da karşılıklı anlaşmaların olduğu ülkelerin Gelir veya Vergi İdareleri, bu müşterilerin finansal verilerini, rapor halinde otomatik olarak elektronik ortamda birbirleriyle paylaşacak.

KİMLERİN VERİLERİ RAPORLANACAK?

Anlaşma kapsamında, ilgili ülkelerde yerleşik (mukim) kişi ve kurumların yanı sıra, bu ülkelerde yerleşik kişilerin kontrol ettikleri Türkiye’de yerleşik olan bazı kurumların (örneğin; faiz, temettü gibi pasif gelir elde eden ya da bu amaçla varlık tutan fakat finansal kuruluş olmayan kurumlar) bilgileri paylaşılacak. Finansal verilerin paylaşımıyla farklı ülkelerde gerçekleşen finansal faaliyetlerin gerçek lehdarlarım tespit etmek ve verginin kazancın sağlandığı ülkede ödenmesi amaçlanıyor.

HANGİ KURULUŞLAR VERİLERİ RAPORLAYACAK?

Vergi mukimi müşterilerinin verilerini Gelir îdaresi’ne raporlayacak olan kurumlar,

•    Mevduat kuruluşu: Mevduat bankaları ve katılım bankaları.

•    Saklama kuruluşları: Merkezi Kayıt Kuruluşu’nda kaydileştirilen menkul kıymetlerin saklamasını yapan diğer finansal kuruluşlar.

•    Yatırım kurumu: Yatırım Kurumlarının faaliyetleri arasında, para piyasası araçları ticareti; döviz ticareti, döviz-faiz oranı ve endeksi araçları ticareti; devredilebilir menkul kıymetler ticareti; vadeli emtia ticareti bireysel ve toplu portföy yönetimi; başka şekilde diğer kişiler adına finansal varlıkların veya paranın yatırımı, yönetimi veya işletimi bulunuyor.

•    Belirli sigorta şirketleri: Nakdi değer sigorta sözleşmesi veya anüite sözleşmesi düzenleyen kurumlar.

 RAPORLAMA YAPMAYACAK KURUMLAR

•    Finansal Raporlama yapmayacak kurum ve kuruluşlar, T.C. Merkez Bankası; geniş ve dar katılımlı emeklilik fonları, kamu kuramlarının, uluslararası örgütlerin veya merkez bankasının emeklilik fonları; nitelikli kredi kartı veren kuruluşlar, muaf kolektif yatırım kuruluşları olarak belirlenmiş. Ayrıca istisna hesapları başlığı altında ‘emeklilik ve emekli maaş hesapları’

ile ‘Belirli Süreli Hayat Sigorta Sözleşmeleri’ sayılmış. Gayrimenkuller ve taşıt araçları da Finansal Raporlama Standardına dahil edilmiyor.

YURTDIŞINDAKİLERİN BES YATIRIMLARI

Ülkemizde çeşitli yatırımları olan vatandaşlar, Finansal Raporlama Standardı kapsamında hangi verilerin paylaşılacağı konusunu merak ediyor. Yukarıda da açıklandığı gibi yurtdışında mukim ancak ülkemizde bireysel emeklilik fonlarına katkı payı ödeyenlerin verileri Finansal Raporlamaya tabi tutulmayacak. Halen Bireysel Emeklilik Sistemi’ne dahil olarak katkı payı ödeyen ancak yazışma adresi olarak yurtdışında bir ülke bildiren katılımcı sayısı 36.313. Bu katılımcılar toplam 47.277 sözleşmeye katkı payı ödüyorlar ve devlet katkısı hariç birikimleri 1.623 milyon seviyesinde. Devlet katkıları ile birlikte yaklaşık 2 milyar liralık bir birikim söz konusu.

Otomatik Bilgi değişimi, vergide uluslararası boyutta ‘big data’ oluşumunu sağlayacak. Vergi idareleri varlık affı veya varlık barışı ile yurtdışındaki fonları bir taraftan kendi ülkelerine çekerken, diğer yandan vatandaşlarının uyumunu sağlamaya çalışıyor. Burada BES, raporlamaya tabi olmayan ender finansal yöntemlerden birisi olarak öne çıkıyor ve yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarına fırsat sunuyor.

Kaynakça:

•    Gelir İdaresi Başkanlığı Finansal Hesap Bilgilerinin Vergi Konularında Karşılıklı olarak Otomatik Değişim Standardı Bilgilendirme Rehberi

•    Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı), Mukimlik ve Durum Tespitine İlişkin Kılavuz.